Onder onze neus een wereldwonder van chemie

Als een geoliede machine vult het duo André Heeres-Ronald Hesse elkaar aan. Maar bij het onderwerp van gesprek past deze metafoor niet. Want het gaat in dit gesprek juist om het vervangen van olie, ofwel fossiele grondstoffen. We praten namelijk met het duo over Chemport Europe; een samenwerking onder onze neus die revolutionaire vernieuwingen in de mondiale chemie wil afdwingen. Want op die plek worden grondstoffen eindproducten en eindproducten weer grondstoffen. Circulair dus. Ofwel: closing the loop. Het moet allemaal groen en duurzaam worden.

Interesse van Lego en Coca Cola

André Heeres is lector Biobased Chemistry aan de Hanzehogeschool, Ronald Hesse is business developer bij de innovatiemotor Campus Groningen. De eerste weet alles van de chemie, de tweede faciliteert en structureert de zaken zodanig dat er business vanuit die circulaire chemie ontstaat.

Hesse vervolgt zijn betoog: ‘Noord-Nederland is Europees koploper op het gebied van plastics, zeker in Emmen. Als je, zoals Cure, de interesse weet te wekken van Coca Cola en Lego, dan doe je het hartstikke goed.’ Waarop Heeres aanvult: ‘Je wilt plastics recyclen met zo min mogelijk schade-effecten voor het milieu. In dat proces verlies je altijd wat materialen, maar we kunnen het aanvullen met nieuwe duurzame materialen.’

Landbouw levert nieuwe grondstoffen voor chemie

Heeres doelt dan op grondstoffen die uit de agro-sector komen, zoals de suikerbiet. Want de agro-wereld en de chemie worden in Noord-Nederland gekoppeld. Dankzij Chemport Europe en chemieparken in Emmen en Delfzijl. Avantium maakt bijvoorbeeld plastic uit suiker. ‘We hebben hier in de regio veel verstand van chemie op laboratoriumschaal’, zegt André Heeres. ‘Kijk naar de kennisinstellingen, kijk naar wat de Feringa’s (winnaar Nobelprijs chemie, red.) voortbrengen en voortbrachten.’

Noord-Nederland heeft alle ingrediënten om ambities waar te kunnen maken. De landbouw levert nieuwe grondstoffen, er is een stevig chemisch cluster, Friesland heeft met onder meer Omrin kracht op gebied van circulariteit, er is een haven, er zijn top-kennisinstellingen, er is groene waterstof (voor energie maar ook als grondstof), een aanjagende Life Sciences coöperatie in de vorm van Life Cooperative (voor toepassing van groene grondstoffen in o.a. geneesmiddelen ontwikkeling) en er is het vliegwiel Campus Groningen waar wetenschap en ondernemerschap in elkaar overvloeien: alles is beschikbaar binnen een straal van 100 kilometer.

Beter een goede buur dan een verre vriend

Die infrastructuur is er niet alleen een van buurlui die elkaar op de lip en achter de broek zitten, het is er ook een die het hele traject van idee naar fabriek kan faciliteren. Want van idee, gaat het naar onderzoek, naar stoeien met moleculen voor de juiste chemische verbinding, naar de productie van een paar gram product, daarna enige tientallen kilo’s product en uiteindelijk een (proef)fabriek. Kijk naar de trajecten van bijvoorbeeld Avantium, BioBTX, Photanol en Cure.

Dat hele proces wordt wel de ‘TRL-train’ genoemd. TRL staat voor technology readyness levels. Voorbeelden: TRL 1 is de fase van fundamenteel onderzoek, TRL 4 is de implementatie en test van het prototype, TRL 9 (hoogste niveau) is wanneer het concept commercieel en technisch af is, dus een product dat rijp is voor de markt.

Keten in Noord-Nederland is compleet

Daar is onlangs nog de Chemport Innovation Campus (CIC) bij gekomen. Heeres: ‘Er ontstaat daarmee een perfecte situatie. Om drie redenen. De eerste: we kunnen nu ideeën van bijvoorbeeld Ben Feringa naar de markt brengen. De tweede is dat we nu een teststraat hebben waar wereldwijde projecten terecht kunnen speciaal voor het testen van innovaties op TRL 4-niveau. Projecten op TRL 4-niveau kunnen zo in Delfzijl terecht. En ten derde kunnen we studenten opleiden in de praktijk.’

Het gaat in Noord-Nederland in grote lijnen om drie productstromen: chemische producten, geneesmiddelen en plastics. Heeres: ‘Als er één regio is waar we al die ambities kunnen waarmaken is het Noord-Nederland. Waterstof, chemieparken, landbouw, Campus Groningen, het is er allemaal. De cultuur is ook dat we goed met elkaar kunnen opschieten, we willen samenwerken.’ En Hesse vult aan: ‘De keten is compleet en we zoeken elkaar op.’