Meters maken in watertech met het innovatie-ecosysteem

Aan wereldwijde uitdagingen heeft de watersector geen gebrek. Door vervuilingen als microplastics,  PFAS en medicijnresten en door verstedelijking, bevolkingsgroei en klimaatverandering wordt de roep om duurzame oplossingen (in alle talen) steeds luider. In Noord-Nederland worden meters gemaakt met innovaties die efficiënt omgaan met water, energie en grondstoffen. Dat allemaal dankzij een bijzonder ecosysteem waarmee kennis en innovatie versneld naar de markt worden gebracht. Op de volgende pagina’s leggen we uit wie en wat een rol spelen.

Om de internationale herkenbaarheid en impact van de regio te versterken wordt bij het speuren naar nieuwe schakels ook over de grens gekeken. Niet alleen naar gevestigde bedrijven die vanuit Noord-Nederland verder willen groeien, maar ook naar bedrijven die met behulp van partners op de WaterCampus hun innovatieve idee verder willen ontwikkelen. De Jong hoopt dat die laatste categorie straks net als hun Nederlandse collega’s in aanmerking komt voor financiering vanuit het NEW-fonds. Die hoofdletters staan voor Netherlands Enabling Water Technology. Met dit fonds stimuleren Wetsus, Deltares en Rijksuniversiteit Groningen samen met de NOM kansrijke initiatieven op het gebied van watertechnologie. ‘Zonder de financiële ondersteuning vanuit dit fonds zullen veel goede ideeën op watertechnologiegebied de markt uiteindelijk niet halen. Het zou mooi zijn als ook buitenlandse bedrijven een beroep kunnen doen op het fonds.’ Ook het WTEX10-programma vanuit de ministeries van EZ en I&W is een belangrijke, zo leren we. ‘Water Alliance werkt inmiddels ruim twee jaar aan dit programma, waarbij ze samen met Nederlandse bedrijven actief zijn in Zuid-Europese landen als Spanje, Portugal en Italië en daarnaast ook de UK en de VS’, aldus De Jong. 

De Water Alliance werd al even aangestipt. Het is in het NoordNederlandse ecosysteem de netwerkorganisatie die inmiddels is uitgegroeid tot een écht powerhouse. Met als doel het bevorderen van business ondersteunt de Water Alliance haar inmiddels ruim tweehonderd leden met innoveren en met nationale en internationale matchmaking, marketing, netwerken en business development. Directeur Hein Molenkamp kijkt met dankbaarheid terug op de opmerkelijke opmars die de organisatie heeft gemaakt, sinds de start in 2010. ‘We zijn vijftien jaar geleden klein en ambitieus begonnen als een clusterorganisatie in het Noorden. Maar we hadden met WaterCampus Leeuwarden vruchtbare grond om te groeien en zijn met veel zelfvertrouwen aan de slag gegaan om ons netwerk op te bouwen.’ 

Eén van de bedrijven die al sinds jaar en dag vanuit het Noorden opereert is Wafilin Systems. Het Leeuwarder bedrijf ontwikkelt membraanfiltratiesystemen die de voedsel- en zuivelindustrie helpen verduurzamen. ‘We willen in de komende jaren op ons vakgebied uitgroeien tot dé kennispartner in Europa’, zegt business development director Jos van Dalfsen. ‘Onze focus ligt op verdere groei in Nederland, Engeland en Ierland. Daarnaast zien we veelbelovende groeikansen in Duitsland, Denemarken, Frankrijk en Spanje.’ De kracht van het ecosysteem schuilt volgens hem in de actieve verbinding tussen overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven. ‘Daardoor kunnen we sneller innoveren en samenwerkingen aangaan en met vertrouwen de stap naar het buitenland zetten.’  

In die woorden kan Frans van Uffelen, manager marketing en communicatie van HULO, zich goed vinden. Dit eveneens vanuit Leeuwarden opererende bedrijf ontwikkelde een technologie om verspilling van drinkwater tegen te gaan. Met behulp van AI, machine learning en wiskundige modellen worden bestaande data slim geïnterpreteerd, waardoor lekkages en andere afwijkingen real-time zijn te lokaliseren, classificeren en kwantificeren. ‘Dankzij het ecosysteem konden wij als deeptech startup in een complexe markt versnellen, zowel qua technologie als markttoegang. De bereidheid tot samenwerken is hier uitzonderlijk groot.’ Met Noord-Nederland als standplaats streeft HULO naar verdere groei in Europa, Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië, waar de combinatie van verouderde leidingnetwerken en waterschaarste kansen biedt.

Managing director Joost Paques van Paques Biomaterials in Balk vertelt dat zijn bedrijf in twee ecosystemen actief is. ‘We produceren een natuurlijk alternatief voor plastic - wel alle voordelen van plastic, maar niet de nadelen - met behulp van watertechnologie en we zuiveren ons materiaal (Polyhydroxyalkanoaat, PHA) met behulp van groene chemie, waardoor we ook actief zijn in het Chemport Europe ecosysteem.’ PHA kan voor verschillende toepassingen worden gebruikt, onder andere als alternatief voor het gebruik van conventionele plastics in verven, beton, kleding, cosmetica en in de landbouw. ‘We willen in 2050 wereldwijd, in alle stabiele en open economieën, tien miljoen ton PHA hebben geproduceerd.’ Innoveren doe je niet alleen, vindt Paques. ‘Een waarde van ons bedrijf is bold cooperation en dat kunnen we in Noord-Nederland heel goed. Overheden, onderwijsinstellingen en bedrijven gaan samen de uitdagingen aan, want die uitdagingen zijn voor elke partij afzonderlijk te groot.’ 

Ook Aquacycl streek neer in Noord-Nederland. De Amerikaanse specialist in industriële afvalwaterbehandeling opende haar Europese hoofdkantoor op de WaterCampus. ‘Onze focus ligt op uitbreiding in Nederland, België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Ierland regio’s waar strengere regelgeving rond afvalwater en duurzaamheid de vraag naar gedecentraliseerde oplossingen stimuleert’, zegt CEO Orianna Bretschger. Ze noemt de ondersteuning vanuit het Noord-Nederlandse innovatie-ecosysteem van onschatbare waarde. ‘NOM en Water Alliance hebben ons geholpen bij het leggen van contacten met industriële koplopers, het begrijpen van de lokale marktdynamiek en het verkrijgen van middelen om onze activiteiten in Europa te versnellen. Hun samenwerking en toekomstgerichte aanpak maken deze regio tot een ideale omgeving om watertechnologie op te schalen.’

De NOM werkt met sectorteams die zich richten op sectoren waarin het Noorden uitblinkt. De teams zijn multidisciplinair; vanuit verschillende expertises wordt gekeken hoe je groei en innovatie in een sector kunt bevorderen. Eén van die teams is het sectorteam Watertech. Samen met ondernemers, overheden en kennisinstellingen is dit team betrokken bij het verder uitbouwen en versterken van de sector, inclusief het ecosysteem voor de watertechnologie en het aantrekken van internationale, innovatieve watertechnologiebedrijven. Daarnaast wordt geïnvesteerd in het innovatie-ecosysteem voor startups en scale-ups met programma’s voor financiering, business development en internationalisering, dit in goede samenwerking met de partnerorganisaties op en rond WaterCampus Leeuwarden.