Het is onomkeerbaar: de transitie naar groene chemie is in volle gang. Noord-Nederland neemt in deze vergroening het voortouw. Met gerichte investeringen in baanbrekende bedrijven draagt de NOM bij aan het versterken van het ecosysteem en het versnellen van de omslag.
De chemische industrie is van oudsher een belangrijke pijler van de Noord-Nederlandse economie. Het fundament werd gelegd toen in de negentiende eeuw de eerste chemische activiteiten rondom de aardappelmeel- en strokartonfabrieken ontstonden. Deze vroege bio-based toepassingen vormden als het ware het voorland van de huidige groene chemie.
De sector kwam pas echt tot bloei na de ontdekking van het Groningerveld. De aanwezigheid van aardgas stimuleerde vanaf de jaren ’60 de opkomst van chemische clusters in Delfzijl en Emmen. Deze ontwikkeling trok grote namen als Akzo Nobel, KNZ (het huidige Nobian) naar de regio, verleid door de beschikbaarheid van energie en grondstoffen als zout en chloor. De bedrijven brachten niet alleen werkgelegenheid, maar ook cruciale kennis en expertise naar het Noorden.
Begin jaren zeventig werd de Eemshaven aangelegd als overlooplocatie voor de petrochemische industrie uit Rotterdam. De oliecrisis van 1973 zette daar echter een flinke streep doorheen, waardoor de haven lange tijd onderbenut bleef. De afwezigheid van grote olieraffinaderijen bleek achteraf een onverwachte zegen.
Nu fossiele grondstoffen schaarser en milieueisen steeds strenger worden is een transitie naar groene chemie onvermijdelijk. Waar veel regio’s tegen allerlei praktische beperkingen aanlopen, heeft Noord-Nederland juist alle troeven in handen: minder afhankelijkheid van olieraffinaderijen, directe toegang tot groene energie van offshore windparken, een sterk agrarisch achterland dat biomassa levert, een uitstekende kennisinfrastructuur en ruimte om nieuwe bedrijven te verwelkomen.
Door te investeren in groene chemie stimuleert de NOM de ontwikkeling van nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid in de regio. Tegelijkertijd fungeert de NOM als verbinder tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Door partijen samen te brengen, ontstaan er samenwerkingsverbanden en cross-sectorale waardeketens die van grote waarde zijn voor innovatie en opschaling binnen de sector.
Zo werd in 2014 samen met Groningen Seaports het initiatief genomen voor Chemport Europe, een levendig ecosysteem voor groene chemie en materialen in Noord-Nederland. In Chemport Europe werken bedrijven, kennisinstellingen en overheden intensief samen aan een gedeelde ambitie: changing the nature of chemistry.
De NOM zorgt voor groei en de verdere ontwikkeling van Chemport Europe door actief nationale en internationale bedrijven te werven, innovatie te stimuleren, ondernemers te ondersteunen bij verduurzaming en opschaling en startups en scale-ups te verbinden met gevestigde bedrijven in de regio.
De NOM richt zich met haar investeringen nadrukkelijk op bedrijven die een waardevolle aanvulling zijn op het cluster van groene chemie in Noord-Nederland. De focus ligt hierbij op circulariteit, biobased toepassingen en de terugwinning van grondstoffen. Deze bedrijven vinden veelal hun thuis in de chemieclusters van Delfzijl, Emmen en Heerenveen.
De drie clusters vormen samen een complete waardeketen. Delfzijl specialiseert zich in biobased chemie en produceert de moleculaire bouwstenen voor de industrie. Emmen richt zich vooral op vezelchemie en verwerkt de grondstoffen tot polymeren en kunststoffen. Heerenveen fungeert als het kennis- en innovatiecentrum voor circulaire plastics, waar bedrijven en onderzoeksinstellingen samenwerken aan geavanceerde recyclingtechnologieën en duurzame verpakkingsoplossingen.
Het investeringsportfolio van de NOM telt diverse veelbelovende bedrijven in de groene chemie. Neem BioBTX, gevestigd op de Zernike Campus in Groningen, dat een baanbrekende technologie ontwikkelt om aromaten (Benzeen, Tolueen en Xyleen) te maken uit afvalplastics. Deze chemische grondstoffen zijn essentiële bouwstenen voor tal van producten, waaronder kunststoffen, coatings en isolatiematerialen.
Een ander voorbeeld is Paques Biomaterials uit het Friese Balk, waarvan de NOM eveneens aandeelhouder is. Het bedrijf ontwikkelde in samenwerking met de Technische Universiteit Delft een proces om uit afvalwaterstromen het biopolymeer PHA (polyhydroxyalkanoaat) te produceren. De investering van de NOM wordt gebruikt om op te schalen en een volgende stap te zetten naar een natuurlijk alternatief voor plastic uit organische reststromen.
Een echte gamechanger is Avantium, een pionier in biobased kunststoffen. Avantium vervangt fossiele grondstoffen volledig door hernieuwbare alternatieven en heeft onder meer een technologie ontwikkeld om plantaardige suikers om te zetten in FDCA, de cruciale bouwsteen voor het relatief nieuwe bioplastic PEF.
PEF, dat 100% plantaardig, recyclebaar en afbreekbaar is, wordt gezien als een duurzaam alternatief voor het veelgebruikte PET, bekend van onder andere plastic flessen en textiel. Om deze belofte waar te maken, nam Avantium in 2021 het besluit om 's werelds eerste commerciële FDCA-fabriek te bouwen op het Chemiepark Delfzijl.
De vestiging in Delfzijl was een weloverwogen keuze, onderstreepte het management van Avantium. De strategische ligging, het groene energieaanbod en vooral het Chemport Europe ecosysteem maken Noord-Nederland tot de ideale locatie om deze innovatieve technologie op te schalen.
Voor het bouwen van zo’n FDCA Flagship Plant is uiteraard veel kapitaal nodig. Vandaar dat de NOM samen met een consortium van regionale investeerders, de provincie Groningen en Groningen Seaports in het bedrijf heeft geïnvesteerd. De fabriek kan tenslotte een significante bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een duurzaam en circulair cluster in de regio. De eerste commerciële productie van een nieuwe generatie biobased kunststoffen sluit, met andere woorden, aan op de ambitie van Noord-Nederland om op termijn een volledig fossielvrije chemische industrie te realiseren.
Zeker, het is een stevige ambitie, maar niet onhaalbaar. Noord-Nederland heeft immers alle ingrediënten in huis. Bovendien is enige haast geboden, want de urgentie is hoog. Daarom blijft de NOM onverminderd investeren in bedrijven die de nieuwe technieken en processen ontwikkelen die nodig zijn om de transitie naar een groene chemie te versnellen. Een transitie die niet alleen goed is voor onze leefomgeving, maar ook nieuwe economische kansen biedt voor de regio.
De NOM heeft kapitaal, kennis en een netwerk. De deur staat altijd open voor ondernemers die met slimme oplossingen werken aan een duurzame en gezonde chemiesector. Want alleen door innovatie en samenwerking kunnen we bouwen aan toekomst die verder reikt dan morgen of overmorgen.
Deze cookies zorgen ervoor dat deze website naar behoren functioneert. Ook houden we met deze cookies anoniem website statistieken bij. Omdat deze cookies strikt noodzakelijk zijn, kunt u ze niet weigeren zonder de werking van de website te beïnvloeden. U kunt deze cookies blokkeren of verwijderen door uw browserinstellingen te wijzigen, zoals beschreven in ons privacy statement.
Deze cookies verzamelen informatie die wordt gebruikt om ons te helpen begrijpen hoe onze website wordt gebruikt of hoe effectief onze marketingcampagnes zijn. Ook helpen deze cookies ons om deze website aan te passen en zo uw gebruikservaring te kunnen verbeteren.
Met deze cookies kan uw surfgedrag worden gemonitord door advertentienetwerken waardoor we advertenties kunnen tonen op basis van uw interesses en surfgedrag. Ook voeren deze cookies functies uit waarmee onder andere wordt voorkomen dat dezelfde advertentie voortdurend verschijnt.
