André Harmens 'Stilstaan is achteruitgaan (en resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst)'
  • HTSM
  • Innoveren

André Harmens ‘Stilstaan is achteruitgaan’

André Harmens 2021 01 André Harmens

De titel van deze tekst vormt een bekend cliché, maar toch lijkt niet altijd tot ondernemers en managers van bedrijven door te zijn gedrongen dat ‘stilstaan’ in de praktijk overeenkomt met ‘achteruitgaan’. En daar zijn allerlei redenen voor aan te dragen, zoals: ‘we doen de dingen die we doen zoals we dat altijd hebben gedaan’, of ‘het gaat toch goed, waarom zouden we willen veranderen?’.

Hectiek van de dag

Een meer plausibeler verklaring voor het gebrek aan aandacht die innovatie en organisatorische veranderingen krijgen, is dat veel bedrijven geregeerd worden door de ‘hectiek van de dag’: orders die de deur uit moeten, medewerkers die ziek zijn en vervangen moeten worden, een machine die in storing staat, enzovoort. Kortom, operationele beslommeringen die direct om aandacht vragen overschaduwen de aandacht voor de langere termijn.

Ondernemers en managers weten over het algemeen namelijk heel goed dat ze oog moeten hebben voor nieuwe ontwikkelingen en kansen, alleen de manier waarop ze dat handen en voeten moeten geven, ligt meestal niet direct voor de hand. En afleiding door de dagelijkse, operationele gang van zaken in een bedrijf zorgt ervoor dat er te weinig tijd wordt besteed aan het nadenken en onderzoeken van nieuwe kansen en verbeteringen. En hierin schuilt een enorm gevaar. Te weinig aandacht voor innovatie leidt onherroepelijk tot een lagere concurrentiekracht en een lagere omzet. Het kan lang goed gaan, maar voor je het weet, gaat het bergafwaarts met je bedrijf. Innovatie is onvermijdelijk!

Continu proces

Innovatie in diensten en producten, maar ook organisatorisch, zou voor elk bedrijf een continu proces moeten zijn. Bovendien hoeft innovatie helemaal niet disruptief te zijn. Je hoeft niet direct je hele bedrijf op z’n kop te zetten, kleine stappen hebben ook al een prachtig, positief effect. Het is een kwestie van het stuur in handen nemen en anticiperen op veranderingen die toch wel gaan komen. Als de flexibiliteit van je bedrijf op een hoger niveau ligt en het vanzelfsprekend is om te zoeken naar nieuwe kansen en verbeteringen, kan er ook gemakkelijker worden geschakeld indien er externe factoren zijn die plotseling veranderen. Dat zien we op dit moment op grote schaal gebeuren, met dank aan Corona.

Factoren zoals de slechte beschikbaarheid van vakmensen, concurrentie uit lage-lonen-landen en de Internet economie, vormen voor veel bedrijven een bedreiging voor de winstgevendheid. Digitalisering, automatisering en investeren in de kennis en kunde van medewerkers kunnen (een deel van) de oplossing vormen door een vergroting van productiviteit, kwaliteit en flexibiliteit te bewerkstelligen. Daarmee komt ook het realiseren van ‘reshoring’, het naar Nederland terughalen van productieopdrachten die in het verleden naar het buitenland zijn verdwenen, binnen handbereik.

Assessment

Uiteraard zit er in veel bedrijven voldoende kwaliteit en kennis om zelf aan te gang te gaan met innovatie en het onderzoeken van nieuwe kansen. Het is echter een interessant gegeven dat ondersteuning van en sparren met mensen van buiten je bedrijf tot nieuwe impulsen kan leiden. Buitenstaanders hebben niet de oogkleppen op die een eigen medewerker per definitie heeft. Maar waar moet je beginnen met veranderen? Om die vraag te kunnen beantwoorden, is inzicht nodig in de huidige situatie en een visie op de ambitie voor ‘morgen’ en dat over de volle breedte van de bedrijfsvoering.

Een interessante mogelijkheid voor maakbedrijven om te komen tot dat inzicht, is door gebruik te maken van het (niet-commerciële) assessment dat is ontwikkeld in het kader van de recent gestarte Smart Industry Hub Noord-Nederland. Dit assessment loopt langs vele bedrijfscompetenties zoals business model, procesbeheersing, productietechnologie en HRM. Het laat zien waar kansen liggen en zet aan tot een transitieproces op die punten waar vooruitgang voordeel oplevert.