De Autonomy Economy: het nieuwe verdienmodel voor (maak)bedrijven 

De opmars van autonome systemen is onstuitbaar. In plaats van een concurrentievoordeel zijn autonome systemen straks een basisvereiste om relevant te blijven en complexe opgaven het hoofd te bieden. ‘Noord-Nederland is strategisch goed gepositioneerd om een voortrekkersrol te vervullen.’

Niet omdat het kan, maar omdat het bedrijven en organisaties heel veel oplevert. Vanuit die wetenschap worden autonome systemen steeds breder omarmd als antwoord op complexe en urgente vraagstukken. De toepassingen zijn even divers als impactvol: van voorspellend onderhoud in de maakindustrie tot zelfrijdend openbaar vervoer dat de leefbaarheid op het platteland vergroot. 

Of het nu gaat om de industrie, medische zorg, landbouw, energie of onze leefomgeving: overal staan we voor fikse opgaven. Tegelijkertijd vergrijst Nederland in rap tempo. Met andere woorden: we moeten heel veel doen, met steeds minder mensen. De oplossing ligt in zelflerende en zelfstandige processen die zich automatisch aanpassen aan veranderende omstandigheden. Robots en drones vormen slechts het topje van de ijsberg; de essentie van autonome systemen ligt in hun vermogen om primaire processen intelligent en zelfstandig aan te sturen en te optimaliseren. Dat is mooi, want het betekent dat we ook in de toekomst het verdienvermogen intact kunnen houden. 

De traditionele economie loopt tegen haar grenzen aan, zoveel is duidelijk. We bevinden ons op een kantelpunt: personeelstekorten nemen toe, productiekosten stijgen en klanten eisen steeds meer maatwerk en kortere levertijden. De enige manier om competitief te blijven is door slimmer te werken. Denk aan zelflerende productielijnen die output en kwaliteit maximaliseren. Aan Intelligente logistieke systemen die zelf de optimale route bepalen. Of aan autonome precisiesystemen in de landbouw die gewassen exact de juiste hoeveelheid water en nutriënten geven. Systemen dus die bedrijven wendbaarder, productiever en duurzamer maken. Precies wat de markt vraagt nu we aan de vooravond staan van een zogeheten Autonomous Economy. 

‘De focus ligt vooral op de noordelijke maakindustrie’, vertelt Hans.‘ En dan in het bijzonder op het ondersteunen van bedrijven bij het ontwikkelen van autonome systemen, inclusief het opbouwen van bijbehorende ecosystemen en innovatieprogramma’s. Qua technologie ben ik niet eens zozeer een inhoudelijk deskundige, maar ik weet heel goed wie dat wél zijn. Door aandachtig naar de juiste mensen te luisteren en ideeën op te pikken weet je vroegtijdig waar en waarom in het werkveld kansen en knelpunten liggen. Al snel werd duidelijk dat autonome systemen een sleutelrol gaan spelen in de toekomstige economie en samenleving. Niet als een futuristisch concept, maar als een concrete en onvermijdelijke realiteit die nu al vorm krijgt in fabrieken, op akkers en op het water.’ 

De mogelijkheden en uitdagingen zijn talrijk, vooral voor machinebouwers. Ze moeten tenslotte een autonome versie van hun huidige productaanbod ontwikkelen. Stap voor stap, samen met hun klanten. Dat brengt aanzienlijke veranderingen met zich mee. Zo wordt een machinebouwer echt een aanbieder van oplossingen en niet meer alleen van machines. ‘De traditionele eenmalige transactie maakt plaats voor langdurige samenwerkingen en nieuwe verdienmodellen’, verduidelijkt Hans. ‘Tegelijkertijd ben je als machinebouwer medeeigenaar van het proces van je klanten. Dat betekent dat je autonome systemen ook anders moet financieren.’ 

De transitie naar autonome systemen gebeurt natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Het is een geleidelijk proces, waarin een steeds hechter netwerk van initiatieven en organisaties Noord-Nederlandse bedrijven helpt om hun ambities te verwezenlijken. Zoals EDIH NN dat regionale bedrijven concrete ondersteuning biedt bij hun digitaliseringsvraagstukken en de ontwikkeling en het gebruik van autonome systemen. Of het Innovatie Cluster Drachten (ICD) waar bedrijven werken aan praktische toepassingen voor autonome systemen, terwijl de RUG weer fundamenteel onderzoek levert op het gebied van artificiële intelligentie en autonome systemen. 

‘Noord-Nederland is strategisch goed gepositioneerd om een voortrekkersrol te vervullen in de ontwikkeling en implementatie van autonome systemen’, stelt Hans. ‘We hebben hier niet alleen een aantal unieke samenwerkingsverbanden opgezet, maar beschikken ook over een sterk mkb, met veel nichespelers die wereldwijd opereren.’