Wat kunnen we leren van militair leiderschap … of niet?

Tijdens een flitscollege op Het Grootste Kennisfestival nemen Gert Jan Wormmeester en Simon Aardema ons mee in hun ervaringen en visie over militair leiderschap. Wat kunnen we daarvan leren en toepassen als leidinggevende in de burgermaatschappij?

Simon vertelt een verhaal van een noodmissie. Op het eiland Dominica is door een tropische storm een dorp getroffen door modderstromen. Onderweg bestuderen ze de kaart en bedenken ze dat er in ieder geval behoefte zal zijn aan drinkwater. En dat het goed zal zijn als de infrastructuur zodanig hersteld wordt dat de noodhulp het dorp kan bereiken. Dat zijn de kaders die hij zijn team meegeeft. Achteraf kijkt hij trots terug. Want zijn team heeft onderweg wegen vrijgemaakt en gerepareerd, een touwbrug gemaakt over een door de modderstromen ontstaan ravijn. En er op die manier voor gezorgd dat het dorp is voorzien van hulp en drinkwater. Tevoren heeft hij niet verteld wat ze precies moesten doen. Alleen de missie was duidelijk. En verder vertrouwde hij zijn team dat ze naar eigen bestwil zouden handelen. 

Gert Jan vertelt over een missie in coronatijd. Een verzorgingshuis zat zonder medisch personeel en vele bewoners waren ziek. ‘Sommige bewoners lagen op sterven; een echte noodsituatie. We moesten handelen, en dat deden we: in no-time stonden we daar – op oudejaarsdag nota bene – met achttien man! Dat is de can domentaliteit bij Defensie. De missie is leidend: bewoners verzorgen. Als die missie vaststaat, en superduidelijk is voor iedereen, gaan we die volbrengen. Hoe we dat vervolgens doen, dat mogen we – binnen duidelijke kaders – zelf bedenken. Want daarvoor zijn we getraind.’ 

Er zijn dingen die we niet kunnen leren van militair leiderschap. Militaire leiders kunnen hard zijn, op het botte af; dat lijkt niet verstandig voor een leidinggevende. Ook kijken militairen soms niet of hun oplossing wel goed past bij de omgeving, omdat ze daar simpelweg de tijd niet voor hebben; het is tenslotte een crisissituatie. En de eerdergenoemde en geroemde can do-mentaliteit bij Defensie is niet altijd heilig; het gevaar bestaat dat je over lijken gaat. 

De missie, het doel moet duidelijk zijn, voor iedereen. De kaders waarbinnen gewerkt wordt, ook. Vervolgens kunnen de professionals zelf bepalen hoe ze het doel bereiken. De leiders vertrouwen daarop, en zijn coachend en verbindend aanwezig. De manschappen floreren bij het vertrouwen dat zij krijgen.