Tijd dringt voor Jouster klokmakers
  • Drijfveren

NOM Drijfveren: Tijd dringt voor Jouster klokmakers

Jacob en Johan ten Hoeve en Freerk Pasveer zijn gepassioneerde klokmakers die het ambacht van klokmaker voor Nederland willen behouden vanuit Joure, want dat is al drie eeuwen de thuisbasis van de klokkenmakerij. Johan: ‘We zijn het aan het ambacht en aan komende generaties verplicht om onze kennis niet verloren te laten gaan, maar juist over te dragen. Dat het vak blijft bestaan en dat we aan anderen laten zien dát het bestaat; dat is wat ons drijft.’

Jacob ten Hoeve Designuurwerken in het centrum van Joure is al sinds 1978 Jacobs onderneming. Freerk Pasveer werkt hier vanuit zijn eigen onderneming Klokreparatie Joure. Jacobs zoon Johan woont al vijftien jaar in Engeland en is daar klokmaker en -conservator. Medio 2023 keert Johan terug naar Nederland, zodat de gezamenlijke ambities hun definitieve vorm kunnen krijgen. Johan: ‘Zowel in Nederland als internationaal wordt ons ambacht steeds kleiner. In Nederland zijn nog maar twee mensen die klokken maken: één daarvan is mijn vader.’

Uitbreiding

‘Het maken van klokken is een heel ander vak dan het repareren’, benadrukt Johan. ‘Wij willen dit vak voor de toekomst behouden en daarom mensen gaan opleiden. Dat kunnen we vanuit Joure doen, maar ik heb een internationaal netwerk en de klokkenmarkt is wereldwijd. Een brede blik is ook noodzakelijk: de Nederlandse markt is gewoonweg te klein.’

Jacob, Johan en Freerk weten dat het opleiden van mensen veel tijd en energie zal kosten. Bovendien moet er eerst ruimte gecreëerd worden: in het huidige pand aan de Midstraat kampen Jacob en Freerk al met ruimtegebrek. ‘Of we het pand ombouwen of elders in Joure een locatie zoeken staat nog niet vast. Uitbreiden is sowieso nodig voordat we een opleidingscentrum beginnen en mensen laten meedraaien binnen het bedrijf. Daarvoor hebben we een gedegen financieel plan nodig. Bovendien moeten de mensen die we opleiden al een basis hebben: een vooropleiding in klokreparatie bijvoorbeeld, zodat een opleiding klokken maken een logisch vervolg is. Maar ook een metaaltechnische vooropleiding kan een basis zijn.’

Wij willen dit vak voor de toekomst behouden
Johan ten Hoeve

Net zo eigentijds als horloges

Johan kent ook de internationale horlogemarkt goed. ‘Horloges zijn trendy, het is een interessante markt waar veel geld in om gaat. De klokkenmarkt sluit daar goed op aan en internationaal is er ook animo voor moderne klokken, maar we moeten onze producten beter vermarkten, zodat we een eigentijdser imago krijgen.’ Jacob: ‘Ik maak inmiddels al twintig jaar designklokken. Daar is zoveel vraag naar, ik kan daar in mijn eentje niet aan voldoen. Hieraan zie je ook: er zit toekomst in. Wij moeten zorgen dat wij klaar zijn voor die toekomst.’ Johan: ‘Als wij één procent kunnen bereiken van de horlogemarkt met onze klokken doen we het heel goed. Het netwerk ligt er: als wij de noodzakelijke uitbreidingen doen én mensen opleiden kunnen we over de hele wereld klokken verkopen.’

Passie voor het vak

Jacob: ‘Voor ons is het belangrijk dat de basis Joure blijft, want Joure ís al drie eeuwen de thuisbasis van de klokkenmakerij. Die bloeiende historie moeten we behouden. Het pand waar wij sinds 1987 in zijn gevestigd, was vóór ons ook van een klokkenmaker. Toen we het kochten deden we dat met het idee: de klokkenmakerij moet hier gewoon doorgaan. Mensen die iets met klokken hebben associëren ‘Joure’ met kwaliteit. Het is echt een unique selling point (USP).’ Freerk: ‘Mensen moeten voor klokken naar Joure toe kunnen blijven komen. Voor reparatie, restauratie én voor nieuwe klokken. Juist omdat we als ondernemers elkaar als back-up hebben is ons werk van hoge kwaliteit: we houden elkaar scherp.’ Jacob: ‘De geschiedenis moet zich hier herhalen en daar willen wij bij helpen.’ Johan: ‘Voor mij gaat het om de passie voor het vak. Die kun je niet kopen of maken, die moet je hebben. Als je die passie hebt, straal je dat ook uit. We vinden het alle drie belangrijk dat het vak blijft bestaan en dat we aan anderen laten zien dát het bestaat, dat je hier je geld mee kunt verdienen en dat de wereld aan je voeten ligt: vanuit Joure – of waar dan ook – kun je de hele wereld bedienen.’

Kennis overdragen

Johan vervolgt: ‘Er is ook zoveel mogelijk, zoveel technieken waar we gebruik van kunnen maken.’ Freerk: ‘CNC-frezen is zo’n techniek, daarin ben ik opgeleid. Waar CNC-frezers in een productie-omgeving vaak repetitief werk en onderdelen maken voor andere machines, werk je als klokmaker en -reparateur juist heel autonoom. Je creëert iets bijzonders dat bij mensen thuis komt te staan of hangen.’ Jacob: ‘Klanten komen soms wel twee of drie keer langs om even te kijken, zo interessant vinden ze het. We maken overigens ook uurwerken voor zakelijke klanten die een bijzonder object willen en nieuwe klokken van oude uurwerken, zelfs van enorme uurwerken uit kerktorens. Dat soort projecten voeren we uit in samenwerking met andere ambachtsmensen, zoals meubelmakers en glazeniers. Zo hebben we ook de restauratie van het Eise Eisinga Planetarium in Franeker gedaan. Het onderhoud daarvan ligt eveneens in onze handen.’

Johan: ‘Je ziet: ons ambacht is een levend beroep. Er is vraag naar wat wij maken, ons werk wordt verkocht. We zijn het aan het ambacht en aan komende generaties verplicht om onze kennis niet verloren te laten gaan, maar juist over te dragen. Uiteindelijk moet alles samenkomen: een financieel gezond bedrijf dat klaar is voor een internationale toekomst en ook anderen klaarstoomt voor die toekomst.’