Investeringsgeld versus subsidies

Met enige regelmaat kloppen ondernemers bij de NOM aan met het idee dat wij subsidies verstrekken. Een misverstand dat we met dit artikel graag ophelderen. Met onze investeringsgelden jagen wij de innovatie en economische ontwikkeling in Noord-Nederland aan, net zoals de SNN dat óók doet met bepaalde subsidies. Toch zijn er wezenlijke verschillen tussen beide financieringsbronnen. De belangrijkste: ons kapitaal kost ondernemers geld in de vorm van rente of aandelen, terwijl subsidie gegeven (project)geld is binnen strikte voorwaarden.

De kerntaak van de NOM is het versterken van de economie in Noord-Nederland. Om durfkapitaal te kunnen verstrekken aan ondernemingen die bijdragen aan duurzame groei en innovatie in de regio, worden wij gefinancierd door de drie noordelijke provincies en het ministerie van EZ. Daarnaast beheren we diverse eigen fondsen. Omdat wij deels worden gefinancierd door de overheid, bestaat mogelijk de verwarring dat de NOM (ook) subsidies verstrekt. Wij zijn echter puur een investeerder, die met risicokapitaal kansen biedt aan bedrijven. Om dat model kostendekkend toe te passen en ook lange aanlooptijden of missers te kunnen opvangen, werken wij alleen met leningen en aandelen. 

Ondernemers kunnen bij ons terecht voor achtergestelde leningen, risicodragend kapitaal – in ruil voor aandelen – of een zogenoemde converteerbare lening, die in een later stadium kan worden omgezet in aandelen. Het kan ook gaan om een combinatie hiervan; of om een co-financiering samen met andere investeerders, banken of fondsen. De achtergestelde lening wordt dikwijls ingezet om de eigen vermogenspositie van een startend bedrijf te versterken. Dit is vaak een vereiste van banken als ook daar financiering is aangevraagd. Belangrijk kenmerk van een achtergestelde lening is dat in geval van faillissement de NOM pas wordt terugbetaald nadat reguliere schuldeisers zijn voldaan. De ondernemer betaalt voor deze vorm een relatief hogere rente. 

De focus van de NOM ligt bij zeven sectoren die bijdragen aan een duurzame en sterke regio: agrifood, chemie, energie, high tech systemen & materialen, life sciences & health en watertechnologie & maritiem. Ondernemers die met of in deze sectoren werken, kunnen bij de NOM een businessplan indienen als ze financiering nodig hebben voor groei of innovatie. Van belang is daarbij dat de financieringsbehoefte helder in kaart is gebracht en dat ook eventuele subsidiemogelijkheden worden onderzocht. Bovendien kijkt de investment manager in hoeverre een onderneming bijdraagt aan regionale groei. Rendement is bij de NOM vooral belangrijk omdat gezonde bedrijfsvoering bijdraagt aan innovatie, duurzame ontwikkeling en werkgelegenheid in Noord-Nederland. 

Past een aanvraag binnen de kaders van de NOM, dan volgt eerst een verkenning om te bepalen welke vorm van financiering het beste aansluit. Komt het tot een intentieovereenkomst, dan wordt een compleet bedrijfsonderzoek uitgevoerd. Pakt dat goed uit, dan wordt het investeringsvoorstel gepresenteerd aan de investeringscommissie. De tijdsduur van financieringsaanvraag tot definitief besluit verschilt per situatie en is grotendeels afhankelijk van de informatievoorziening vanuit ondernemers. Goed om te weten: een financiering wordt in de meeste gevallen in etappes verstrekt. De deelbedragen zijn dan gekoppeld aan het halen van bepaalde doelstellingen. 

Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) bedient dezelfde drie noordelijke provincies als de NOM en draagt ook bij aan de ontwikkeling van de regio. Alleen doet het SNN dat nadrukkelijk vanuit een andere rol. Door het bieden van subsidiemogelijkheden aan ondernemers, particulieren, kennisinstellingen, woningcorporaties en maatschappelijke organisaties, stimuleert het SNN ideeën en ambities voor duurzame en innovatieve ontwikkeling in Noord-Nederland. Daarbij worden zowel subsidieregelingen in opdracht van het rijk, provincies en gemeenten uitgevoerd als Europese subsidieprogramma’s, zoals het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Just Transition Fund (JTF). 

Bedrijven die willen investeren in groei, vernieuwing en toekomstbestendigheid kunnen via het SNN in aanmerking komen voor zakelijke subsidies. Er zijn onder meer subsidiegelden beschikbaar voor het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten, het doen van onderzoek, digitalisering, verduurzaming en arbeidsmarkttransitie. Diverse subsidies stimuleren de ontwikkeling van innovatieve oplossingen en technologieën die bijdragen aan een nog sterker Noord-Nederland. Dat raakt aan de doelstellingen van de NOM, daarom wijzen de NOM ondernemers ook regelmatig op het onderzoeken van subsidiemogelijkheden. Als zij daarvoor in aanmerking komen, kan dat een eventuele financiering van de NOM versterken. 

Ontdekken en uitzoeken blijken sleutelwoorden als het gaat om subsidies, want er is een veelvoud aan regelingen en mogelijkheden. Er zijn onafhankelijke subsidieadviseurs in te huren die ondernemers daarbij kunnen helpen, zowel bij de aanvraag als tijdens de projectperiode waarvoor subsidie wordt verstrekt. Het SNN stimuleert mkb’ers zoveel Investeringsgeld versus subsidies mogelijk om met elkaar en met kennisinstellingen samen te werken, omdat het delen van kennis van waarde is voor de regio. Aanvragen vanuit consortia zijn complexer en duren langer, maar kunnen wel meer subsidie opleveren. Tussen een aanvraag en toekenning van subsidie zit gemiddeld 20 weken en waar mogelijk sneller. Hoe beter de afstemming over wat nodig is in dit proces, hoe vlotter het kan gaan. 

Elke subsidieregeling kent eigen en vaak strikte voorwaarden, die op de SNN-website zijn te vinden. Vóór het doen van een aanvraag, is het belangrijk om eerst via een projectvoorstel te laten toetsen hoe kansrijk een innovatief idee is voor het verkrijgen van een subsidie. Ondernemers wordt geadviseerd hierover in een zo vroeg mogelijk stadium contact op te nemen met het SNN of de eigen provincie, zodat zij meer inzicht krijgen in het aanvraagproces en ondersteuning bij het indienen van de juiste informatie. Daarna kan een aanvraag in diverse stappen – waaronder een subsidietechnische toets – worden toegewezen. Belangrijk om te weten: Europese subsidiegelden worden zelden in één keer verstrekt. Ondernemers krijgen een werkvoorschot van gemiddeld 30 procent. Voor de aanvullende voorschotten is tussentijds rapporteren nodig, om de besteding van subsidiegelden te onderbouwen. 

Dit artikel kwam tot stand in samenspel met Stijn Kamminga – investment analist bij de NOM – en Michella Mensinga – senior projectmedewerker Europese subsidies bij het SNN.