Van trash naar treasure met Uppact

Ongeveer een jaar geleden bracht de Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) een niet zo rooskleurig rapport uit. De wereld produceert twee keer zoveel plastic als 20 jaar geleden. En daarvan wordt ongeveer 9% gerecycled. ‘De meeste mensen denken dat we het vrij goed doen op het gebied van recycling’, zegt Jan Jaap Folmer, CEO en medeoprichter van Uppact. ‘Maar dat is gewoon niet zo. Het overgrote deel belandt op stortplaatsen, wordt verbrand of komt in het milieu terecht. Of het wordt geëxporteerd naar andere landen en door overheden als gerecycled beschouwd. Terwijl het probleem in werkelijkheid alleen maar naar een andere locatie wordt verplaatst.

Gemengd plastic

Los van het feit dat er veel te weinig gerecycled wordt, zijn er ook nog plastic afvalstromen die normaal gesproken niet gerecycled kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan gemengde kunststoffen en textielafval. En dat zijn de stromen waar Uppact nu juist een oplossing voor heeft. ‘Verschillende plasticsoorten hebben allemaal verschillende smelttemperaturen’, legt Folmer uit. ‘Het grote probleem van gemengde plastics op een traditionele manier verhitten is dus dat sommige plasticsoorten verbranden, terwijl andere soorten nog niet gesmolten zijn.’ ‘Daar kun je dus niks mee’, vervolgt Folmer. ‘Tenzij je alles perfect van elkaar weet te scheiden, te sorteren en te wassen en dat kan voor het grootste deel van het plastic afval niet uit en daarom wordt er zelfs in Nederland op z’n best slechts 30% van al het plastic afval gerecycled.’

Jan Jaap Folmer, Uppact

UnWastor

Maar hoe kan Uppact het dan wel? Met een Australische uitvinding, genaamd de UnWastor. ‘Het is een heel uniek proces eigenlijk’, aldus Folmer. ‘Door middel van frictie en hoge druk worden de verschillende plastics verwarmd en door elkaar gedraaid. Uiteindelijk krijg je dan een homogene massa, die we gebruiken om palen, planken en platen mee te maken. Het hoeft niet gescheiden, gesorteerd of gewassen te worden. Of het nu mondkapjes zijn, met etensresten vervuilde voedselverpakkingen, afgedragen sneakers, afgedankte dekbedden, versleten visnetten of met zand vervuild landbouwplastic is … Het kan zo de machine in.’

Pilot en lessons learned

Het afgelopen jaar was Uppact druk met het testen van de technologie. En die werkt, volgens Folmer. ‘Veel beter zelfs dan we zelf hadden verwacht! De enige uitzondering is pvc, want daar komen zuren bij vrij die het metaal van de machine aantasten. En er komen ook gassen vrij die nou niet echt gezond zijn en daarvoor heeft onze machine niet het geschikte filtersysteem. Uiteindelijk was het vooral veel testen om de juiste verhoudingen te vinden die zorgen voor een goed eindproduct.’

Het hoeft niet gescheiden, gesorteerd of gewassen te worden, het kan zo de machine in.
Jan Jaap Folmer, Uppact

Als voorbeeld daarvan noemt Folmer de mondmaskers van het UMCG, waar Uppact ook mee samenwerkt. ‘Die hebben een laag smeltpunt en glijden als het ware door onze machine. Dat wordt uiteindelijk zo hard dat het als het ware in duizend stukjes breekt als je het op de grond gooit. Dat is natuurlijk geen goede eigenschap als je er planken van wilt maken, want die moeten toch iets flexibeler zijn. De mondmaskers moeten we dus mengen met bijvoorbeeld plastic zakjes, zodat het wel de juiste eigenschappen krijgt’.

Grote ambities

Uiteindelijk is het de bedoeling om al het niet-recyclebare plastic en textiel afval in Nederland (en ook daarbuiten) op regionale basis circulair te maken. De eerste grote verwerkingsfabriek met een geplande capaciteit van 15.000 ton per jaar staat ook voor Noord-Nederland gepland. ‘We hebben nu eerst bij het Chemport Innovation Center een plek gevonden voor de eerste stap, een demo-fabriek met een capaciteit van 4.000 ton per jaar. We zijn nu druk bezig met de financiering. Daarvoor worden onder andere gesprekken gevoerd met de NOM en we hopen dat we de financiering deze zomer helemaal rond kunnen krijgen, zodat we de verschillende machines kunnen bestellen. Dan kunnen we over een klein jaar draaien’, zegt Folmer.

Voor Uppact voelt Noord-Nederland als een warm bad. ‘Er zijn zoveel instanties die ons verder willen helpen, van Groningen Seaports, tot Chemport Europe, de NOM of SNN. Dat is echt geweldig en ook zo belangrijk voor een startup. Dat is in de Randstad echt een stuk taaier. We steken onze energie in deze eerste demo-fabriek daarom ook liever in Noord-Nederland, omdat we hier zoveel meer gedaan krijgen. Daarnaast is hier ook echt een ontzettend goed ecosysteem op het gebied van afvalmanagement en circulariteit, dat moet echt gekoesterd worden.’